The Family, Naomi Okubo, 2013

Payıma Düşen, toplumsal olayları arka plana alarak bireyin hikâyesine odaklanan klasik roman geleneğine yaslanıyor. Anlatıyı ilk bakışta ilginç kılan da bu olaylar. İranlı yazar Perinuş Sanie, önce İran İslam Devrimine, ardından gelen İran-Irak savaşına tanık olan kadın kahramanı aracılığıyla ülkesinin son derece buhranlı bir dönemini “içeriden” anlatıyor. Öte yandan roman, Orta Doğu toplumları söz konusu olduğunda kolayca sarf edilen “coğrafya kaderdir” klişesinin basit bir doğrulaması olmaktan çok uzak. Perinuş Sanie, belli ki patriyarkal dinamiklerin coğrafya ve tarih ötesi temelleri üzerine kafa yormuş, derinlikli bir yazar. Baş karakteri Masume’nin “payına düşen”leri yüksek bir farkındalıkla, tempolu ve kendinden emin bir dille öykülemiş.

Payıma Düşen, kadın dostluğuna ve dayanışmasına verdiği önem bakımından Elena Ferrante’nin Napoli Romanları’nı hatırlattı bana… Biri görece “modern” diğeri daha geleneksel ve baskıcı bir ailede büyüyen Pervane ile Masume’nin zamana ve mesafelere direnen arkadaşlıkları romanın önemli temalarından biri… Masume okul hayatından zorla koparılıp çocuk yaşta evlendirilince ilişkileri kopsa da -tekrar kavuşana dek- asla unutmuyorlar birbirlerini…

Masume yarıda kalan eğitimini tamamlamak için büyük yorgunluklara katlanıyor ve bu arada üç çocuğunu neredeyse tek başına büyütüyor. Önemli bir “dava”yı güden adamlar ile onların çocuklarını büyütmeye çabalayan kadınların hikâyesi aslında çok tanıdık. Masume’nin komünist kocası Hamit ile arkadaşları, İran Şahını devirmek için silahlı mücadele veren illegal bir yapılanmanın içindeler. İranlı sol muhaliflerin başlangıçta işbirliği yapmış oldukları Ayetullahlar tarafından, İslam Devrimi sonrasında şiddet yoluyla tasfiye edilmiş olmaları siyasal tarihin en büyük trajedilerinden biri. Perinuş Sanie, bütün bu siyasal ve toplumsal altüst oluş süreci içinde Masume’nin -annelik de dahil olmak üzere- kadınlık rollerini nasıl gözden geçirip sorguladığını başarıyla betimliyor. Romanı özellikli kılan ve belki de Masume’nin ayakta kalmasını sağlayan da bu bilinç.

Perinuş Sanie. Payıma Düşen. Çev. Güneş Demirel, Yordam Edebiyat, 2020.

Bir cevap yazın

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.