Amalie Emmy Noether, soyut cebir ve kuramsal fiziğe çığır açıcı katkılarıyla bilinen bir matematikçi. 23 Mart 1882’de Almanya’da doğdu. Babası Erlangen Üniversitesi’nde matematik profesörüydü. O tarihte kızların üniversiteye girmesine izin verilmiyordu. Emmy 1900 yılında İngilizce ve Fransızca öğretmenliği sertifikası aldı fakat öğretmenlik yapmak yerine üniversite eğitimi peşinde koştu.
Dersleri dışardan takip ederek 1903’te Göttingen Üniversitesi’ne girdi. Nihayet üniversite kadınların kayıt yaptırmasına izin verince 1904’te Erlangen’e geri döndü ve matematik doktorasını 1907’de aldı.
Noether, Erlangen Matematik Enstitüsü’nde 1908’den 1915’e kadar, para ya da unvan olarak karşılığını almaksızın çalıştı. E. Otto Fischer ile bu dönemde birlikte çalıştılar, böylece daha sonra tanınacağı teorik cebir alanına adım atmış oldu. Burada başka önemli matematikçilerle de çalıştı. 1915’te Göttingen Matematik Enstitüsü’ne katıldı; Felix Klein ve David Hilbert’le birlikte Albert Einstein’ın genel görelilik teorisi üzerine çalışmaya başladılar. 1918’de hem genel görelilik hem de elementer parçacık fiziğine temel oluşturan iki teoremi ıspatladı. Biri halen “Noether Teoremi” olarak biliniyor.
Göttingen Üniversitesi’nde sadece Hilbert’in adı altında, onun asistanı olarak ders vermesine izin veriliyordu. Hilbert ve Einstein onun için “ricacı” olunca 1919’da ders verme iznini aldı ama yine ücret alamıyordu. 1922’de “görev süresi belirsiz yardımcı profesör” olarak küçük bir ücret almaya başladı. Göttingen’de kaldığı sürece statüsü değişmedi; sırf cinsiyetçi önyargılar yüzünden değil, Yahudi, sosyal demokrat ve pasifist olduğu için de.
1920’ler boyunca Noether soyut cebir, grup teorisi, halka teorisi, grup temsilleri ve sayılar teorisi alanlarında kurucu çalışmalar yaptı. 1928-29’da Moskova Üniversitesi’nde misafir profesör oldu. 1930’da Frankfurt’ta ders verdi. 1932’de Zürih’teki Uluslararası Matematik Kongresi’nde konferans verip aynı yıl prestijli bir matematik ödülü aldı.
Ne yazık ki Nisan 1933’te Nazi hükümeti ders vermesini engelledi. Almanya’da kalması çok tehlikeli bir hal alınca Eylül’de ABD’de Bryn Mawr kolejinde ve Princeton’da misafir profesörlüğü kabul etti. 14 Nisan 1935’te rahim tümörü nedeniyle geçirdiği operasyon sonrası infeksiyon hastalığı nedeniyle hayatını kaybetti.
